Pstrokoński, Ryszard (1907- ?) - trzeci prezydent powojennego Elbląga
Ur. się 3. IV 1907 r. w Warszawie. W 1927 r. ukończył warszawskie Gimnazjum Humanistyczne im. J. Zamoyskiego. W latach 1927–1934 odbył studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, zaliczył także dwa lata studiów (1935– 1936) na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Z zawodu był lekarzem. Po ukończeniu studiów przez rok pracował w II klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie podjął studia na Politechnice Warszawskiej. Odbył on także przeszkolenie w Szkole Podchorążych Sanitariuszy w Warszawie oraz Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Od 1937 r. pracował w warszawskiej rzeźni miejskiej w dziale kontroli, w latach 1938–1939 w Wojewódzkim Funduszu Pracy w Warszawie. Był współwłaścicielem warsztatów mechanicznych. W czasie kampanii wrześniowej służył w wojskach pancernych. Po jej zakończeniu został wywieziony w głąb ZSRR i do lutego 1943 r. przebywał w sowieckich obozach i więzieniach. Po zwolnieniu pracował w naukowej ekspedycji Leningradzkiego Instytutu jako technik-kreślarz, a następnie w stolicy ASRR Komi jako lekarz. Jesienią 1943 r. został zmobilizowany do Armii Czerwonej jako dowódca plutonu. W listopadzie tegoż roku jako ochotnik zgłosił się do Pierwszego Korpusu Polskiego, gdzie służył w 5 Samodzielnej Pomorskiej Brygadzie Artylerii Ciężkiej. Przebył szlak bojowy aż do Łaby, pełniąc w stopniu podporucznika funkcję lekarza dywizjonu i starszego lekarza brygady. Po demobilizacji w okresie od lutego 1946 r. do kwietnia 1947 r. pełnił urząd burmistrza Kłodzka. Jeszcze przed objęciem tego stanowiska w lutym został członkiem Polskiej Partii Robotniczej. Nominację na urząd prezydenta Elbląga z rąk wojewody gdańskiego otrzymał 4 IX 1947 r. , zaś jego formalnego wyboru Miejska Rada Narodowa w Elblągu dokonała na plenarnym posiedzeniu 2 X 1947 r. Nowo obrany prezydent powiedział wówczas: „Wysoko Rado! Dziękuję za obdarzenie mnie zaufaniem, powierzając mi stanowisko Prezydenta Miasta, które nazwać można miastem przyszłości. Ze swej strony oświadczam, że mam zaszczyt być członkiem Polskiej Partii Robotniczej i chcę pracować tyle ile mam sił dla dobra miasta. Praca w samorządzie jest trudna i ciężka i jeżeli Wysoka Rada pomoże mi w niej to przypuszczam, że zadania które otrzymałem od Obywatela Wojewody będą realizowane. Miasto w krótkim czasie musi posiadać 60000 ludności. Będziemy pracować tak, aby drogą najbliższą i najlepszą to osiągnąć. Proszę Wysoką Radę o współpracę i przyrzekam, że nałożony na mnie ten obowiązek będę wypełniał z całym nakładem sił dla dobra i rozwoju Polski Ludowej”. Ryszard Pstrokoński odszedł ze stanowiska prezydenta Elbląga we wrześniu 1949 r. wskutek konfliktu z gdańską Wojewódzką Radą Narodową oraz z I sekretarzem Komitetu Miejskiego PZPR w Elblągu. Zarzucano mu m.in., że zbyt rzadko konsultował różne posunięcia z partią. Pstrokoński po rezygnacji ze stanowiska prezydenta miasta wyjechał do Warszawy, gdzie otrzymał kierownicze stanowisko w Zarządzie Głównym Ligi Lotniczej, a nieco później w Państwowym Przedsiębiorstwie Przemysłowym nr 3. Od sierpnia 1950 r. był kierownikiem robót oraz kierownikiem Zarządu Budowlanego Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego w Kętrzynie. Nadal jednak utrzymywał związki z Elblągiem, gdzie posiadał dom i rodzinę oraz był członkiem organizacji partyjnej w Zarządzie Miejskim. Na początku 1950 r. decyzją egzekutywy KM PZPR w Elblągu został wykluczony z partii, co motywowano jego dawnymi konfliktami z elbląskim komitetem partii oraz faktem aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa mieszkającego w jego domu osoby oskarżonej o szpiegostwo na rzecz Francji.
Bibliografia: Archiwum Urzędu Miejskiego w Elblągu; M. Golon, Elbląg w 1945 roku, w: Historia Elbląga, t. V, cz. 1, Gdańsk 2006, s. 61; A. Groth, Burmistrzowie i prezydenci Elbląga w latach 1286–1950, Elbląg 2013, s. 102–104.
