Preuss, Christian Kasper (1705-1738): drukarz i wydawca elbląski

Samuel Preuss zmarł w 1731 roku, a jego następcą z niewiadomej przyczyny nie został jego najstarszy syn Jan Jakub, lecz młodszy syn Chrystian Kasper Preuss, urodzony 25 lipca 1705 r. Podobnie jak jego poprzednicy był absolwentem Gimnazjum Elbląskiego. Po ukończeniu gimnazjum odbywał naukę drukarską w oficynie Reussnera w Królewcu, gdzie 28 lipca 1729 r. został przyjęty do miejscowego Towarzystwa Typograficznego. Fakt ten jego ojciec Samuel Preuss upamiętnił specjalnym drukiem z tego roku. Żoną Christiana została Dorota Convent, z którą miał jednego syna. Najpoważniejszym klientem jego oficyny było Gimnazjum Elbląskie. Ze znanych dziś 78 druków ponad 50 zostało wytłoczonych na zamówienie tej szkoły. Drukował tu swoje utwory sceniczne, przemówienia, rozprawy naukowe oraz wiele druków okolicznościowych profesora Jerzego Daniela Selera. Najwybitniejsza postać w życiu naukowym i kulturalnym Elbląga w XVIII w. Był on autorem sztuk teatralnych, animatorem życia muzycznego, ale przede wszystkim historykiem popularyzującym wśród społeczeństwa dzieje własnego miasta, regionu i Polski. Wiele jego prac drukowali właśnie elbląscy drukarze. W pierwszym roku działalności oficyny Kasper Preuss wytłoczył mu dwie niewielkie rozprawki dotyczące dziejów Prus Królewskich : Dissertatio juris publici Pruthenici de gubernatoriis in Prussia …(o gubernatorach pruskich) oraz rozprawkę o randze wielkich miast pruskich. Następnie sztukę sceniczną „Actus solemnis eucharisticus in memoriam quinti…”, wystawianą przez teatr szkolny z okazji jubileuszu 500- lecia założenia miasta Elbląga (1737). Muzykę do tego utworu skomponował, przebywający wówczas w Elblągu, George Friedrich Haendel, największy obok J. S. Bacha mistrz muzyki baroku. Druk zaś ozdobił pięknymi miedziorytami Jan Fryderyk Endersch. Z okazji tego jubileuszu Jerzy Daniel Seyler napisał i opublikował tekst (libretto) pt. :”Hermann von Balcke. Drama per musica”, ukazujący początki powstania Elbląga. Wspomniany jubileusz uczcił Seyler także okolicznościowymi przemówieniami zawartymi w zbiorze : Triga orationum inauguralium, z których jedno jest właściwie pierwszą drukowaną historią elbląskiej biblioteki gimnazjalnej. Podobnie jak jego poprzednicy, drukował tezy dysput, zaproszenia do teatru szkolnego oraz katalogi lekcji. Drukowali u niego : Jan Hempel i Jan Woit (podręcznik do matematyki, oparty na zasadach opracowanych przez Christiana Wolffa). Najwięcej rozpraw i książek drukował u niego zasłużony rektor i kierownik biblioteki gimnazjum Jerzy Daniel Seyler. Właśnie on uchwałą z 1735 r. spowodował iż należało składać dodatkowo obowiązkowy egzemplarz każdego wydania, dla biblioteki gimnazjum. Ch. Preuss kontynuował rozpoczęte przez ojca wydawnictwo druków polsko-ewangelickich, głównie na użytek miejscowych polskich parafian. Wydał panegiryk Seylera ku czci zmarłego Augusta II Sasa. Repertuar wydawniczy uzupełniała literatura religijna: kancjonały, katechizmy i mowy mszalne. Niewiele zachowało się druków i rozporządzeń Rady Miejskiej. Chrystian Kasper Preuss zmarł bardzo młodo, mając 33 lata.

Źródło: Sekulski Jerzy, Christian Kasper Preuss (1705-1738) : drukarz i wydawca elbląski, [w]: Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga: szkice biograficzne, pod red. M. Biskupa, s. 143 - 144