Milewska, Teresa Danuta (1931–1999) - historyk sztuki, muzealnik

Autor: Wiesława Rynkiewicz-Domino | Data dodania: 28.11.2019

Teresa Danuta Milewska z d. Ciechanowicz, córka Piotra i Janiny, przyszła na świat 14 grudnia 1931 r. w Baranowiczach, k. Nowogródka. Rodzina (ojciec nauczyciel) w 1939 r., tuż przed wybuchem wojny, przeprowadziła się do Wilna. Podczas wojny uczestniczyła w tajnych kompletach nauczania. Po zakończeniu działań wojennych rodzina Ciechanowiczów przyjechała do Gdańska. W 1951 r. zdała maturę w Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku – Oliwie. W latach 1951–1955 studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, i otrzymała dyplom magistra w zakresie zabytkoznawstwa i konserwatorstwa. W 1952 r. zawarła związek małżeński z Sabinem Milewskim. Po zakończeniu studiów podjęła pracę w Muzeum Sztuki w Łodzi. Nakaz pracy, jaki otrzymał mąż – lekarz wojskowy sprowadził młodą rodzinę do Elbląga. Po krótkim epizodzie pracy w Wydziale Kultury, 1 czerwca 1956 r. Danuta Milewska została zatrudniona jako asystentka w elbląskim muzeum (od tego momentu zaczęła używać w dokumentach muzealnych i publikacjach jedynie drugiego imienia). Od marca 1961 r. pełniła obowiązki kierownika placówki, w tym czasie jeszcze podległej Muzeum Pomorskiemu w Gdańsku. Dzięki jej staraniom Muzeum w Elblągu uniezależniło się w 1963 r., a ona sama została kierownikiem instytucji. Źle przeprowadzony remont adaptacyjny kamienic przy ul. Wigilijnej 11–12 (ob. Św. Ducha), gdzie pierwotnie mieściło się powojenne Muzeum sprawił, że od 1968 r. obiekt praktycznie był nieczynny. Danuta Milewska z niesłychanym uporem zaczęła zabiegać o nową siedzibę muzeum. Z okazji zbliżających się obchodów Roku Kopernikowskiego (1973) dużym nakładem środków wyremontowano i zaadaptowano budynek dawnego Gimnazjum Elbląskiego. Staraniem D. Milewskiej i nowo zatrudnionych pracowników urządzono pierwsze wystawy stałe. W 1974 r. ustanowiono stanowisko dyrektora. Funkcję tę pełniła do 30 kwietnia 1975 r., do czasów przeprowadzki rodziny do Gdańska. Podczas 20-letniej pracy w Elblągu D. Milewska dała się poznać jako osoba niezwykle przedsiębiorcza i w pełni zaangażowana w sprawy kierowanej instytucji. Z uporem i dużą skutecznością zabiegała o dodatkowe środki finansowe, które pozwoliły na zakup i konserwację wielu zabytków, zwłaszcza z dziedziny rzemiosła artystycznego. Prowadziła niezwykle ożywioną działalność w zakresie popularyzacji wiedzy na temat historii i dziejów sztuki elbląskiej. Należała do grona członków założycieli elbląskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego powołanego w 1957 r., następnie brała czynny udział w pracach zarządu Towarzystwa oraz w pracach komitetu redakcyjnego „Rocznika Elbląskiego”. Po przeprowadzce do Gdańska została zatrudniona na stanowisku kustosza działu marynarskiego w Centralnym Muzeum Morskim. Ponieważ problematyka, jaką zajmował się ten dział była daleka od jej przygotowania zawodowego i zainteresowań naukowych (czyli historii sztuki nowożytnej) przeniosła się do Muzeum Narodowego w Gdańsku. Tam kierowała działem Naukowo-Oświatowym, a od 1977 r. działem Malarstwa Dawnego. Jej zdolności organizacyjne zostały dostrzeżone i w 1981 r. otrzymała stanowisko wicedyrektora ds. naukowych. W 1983 r. objęła stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego i funkcję tę pełniła do czasu przejścia na emeryturę na początku 1988 r. W okresie pracy w Gdańsku opublikowała kilka wartościowych prac na temat malarstwa Pomorza Gdańskiego. W tym samym czasie opracowała koncepcję rekonstrukcji wnętrza Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Najbardziej wartościową część opracowania tworzyło uzasadnienie wyboru tych dziel, które mogły, a nawet powinny wrócić do świątyni i tych, które należało pozostawić w zbiorach muzealnych (w tym najcenniejszy obiekt „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga). Niestety, jej koncepcja powszechnie akceptowana w środowisku historyczno-konserwatorskim została zdewaluowana z inicjatywy kościelnej. Zasługą D. Milewskiej jako dyrektora Muzeum Narodowego było doprowadzenie do remontu i adaptacji spichlerza Opackiego w Oliwie na cele oddziału Etnografii i zakończenie z sukcesem starań o przeznaczenie Pałacu Opackiego w Oliwie na ekspozycję sztuki współczesnej. Mieszkając w Gdańsku aktywnie uczestniczyła w pracach gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, do którego należała w l. 1957–1991, działając w sekcjach popularyzatorskiej i kwalifikacyjnej. W ostatnich latach życia aktywnie uczestniczyła w pracach gdańskiego oddziału Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Ziemi Wileńskiej. Zmarła po długiej i ciężkiej chorobie 3 stycznia 1999 r. Została pochowana na cmentarzu Srebrzysko.

Bibliografia: Teczka osobowa, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, sygn. MAH 120, B. 50, 4/78; D. Milewska, sprawozdania z działalności Muzeum w Elblągu: „Rocznik Elbląski”, T. 3, 1965, „Rocznik Elbląski” T.4, 1969, „Rocznik Elbląski”, T. 7, 1976; T. Piaskowski, Danuta Milewska (1931-1998[sic!]), „Gdańskie Studia Muzealne”, t. 6, 1995, s. 263-264.