Hipsz, Wacław (1903–1992) – duchowny katolicki

Ur. 27 IX 1903 r. w Warszawie w rodzinie Stanisława i Zofii z d. Mazurkiewicz. Szkołę powszechną ukończył w Warszawie. W Moskwie, gdzie przeniesiono ojca, ukończył Gimnazjum Domu Polskiego. W 1919 r. powrócił do Polski. W 1921 r. wstąpił do Metropolitarnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Po zakończeniu studiów filozoficznych kontynuował kształcenie w Seminarium Duchownym w Łucku na Wołyniu. Święcenia kapłańskie otrzymał 4 VII 1926 r. w Łucku z rąk bpa Adolfa Szelążka. Zdał egzamin pedagogiczny w Kuratorium Okręgu Szkolnego Wołyńskiego. W l. 1926–1935 katecheta w Dubnie. W l. 1935–1939 prefekt szkół średnich we Włodzimierzu Wołyńskim. Chroniąc się przed aresztowaniem przedostał się do diec. podlaskiej. W l. 1941–1943 uczył religii w tajnym nauczaniu i pomagał w duszpasterstwie w Sobieniach-Jeziorach, w l. 1943–1944 w Parysowie a w l. 1944–1945 w Kłoczewie. Na początku 1945 r. przedostał się do diec. włocławskiej i został administratorem w parafii Borysłowice i Bierzwienna. W 1946 r. administrator parafii Kruszyn i prefekt gimnazjum w Koninie. Od 30 X 1946 r. wikariusz pomocnik parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Olsztynie oraz prefekt szkół podstawowych i średnich w tym mieście. Od 20 XII 1946 r. administrator parafii w Biskupcu Reszelskim, a od 13 III 1947 r. dziekan dekanatu biskupieckiego. Od 1 I 1948 r. administrator parafii św. Mikołaja w Elblągu, a od 3 IV 1951 r. proboszcz tej parafii. Od 16 II 1948 r. dziekan elbląski i malborski. Szykanowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Odbudowywał zniszczoną w czasie II wojny światowej świątynię staromiejską. 7 V 1948 r. powołał do istnienia Komitet Odbudowy Zabytkowego Kościoła św. Mikołaja w Elblągu zrzeszający ponad 3 tys. osób. Za odczytanie listu pasterskiego Episkopatu Polski w sprawie kościelnej „Caritas” skazany przez gdański sąd na 3 miesiące aresztu i wysiedlenie z Elbląga. 15 X 1951 r. Miejska Rada Narodowa w Elblągu podjęła uchwałę o jego wysiedleniu z miasta. Jako podstawę prawną wykorzystano przedwojenne przepisy dotyczące wysiedlania z budującej się Gdyni osób niepożądanych, w tym kryminalistów. Mimo wstawiennictwa prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego zmuszony do wyjazdu z Elbląga w ciągu trzech dni. Uczynił to 13 II 1952 r. Od 2 IV 1952 r administrator parafii w Nidzicy. Po aresztowaniu proboszcza w Ostródzie ustanowiony w tym mieście 12 VII 1952 r. administratorem parafii i dziekanem. Wizytator nauczania religii w szkołach powiatu ostródzkiego od 14 IX 1957 r. Ukarany karnym wymiarem podatku w V 1955 r. za umeblowanie wikariatu i zakup służbowego roweru. Kolegium Karno-Administracyjne przy Prezydium PRN w Ostródzie wymierzyło mu 14 II 1961 r. karę za duszpasterstwo służby zdrowia. Powodem było zorganizowanie nielegalnego zgromadzenia publicznego w kaplicy sióstr elżbietanek. W 1952 r. otrzymał prawo występowania w diec. warmińskiej w stroju Kapituły Katedralnej w Łucku. Od 6 III 1963 r. scholastyk tej kapituły, a od 22 I 1975 r. prepozyt. Powołany 4 IV 1974 r. w skład Komisji Episkopatu Polski ds. Realizacji Uchwał Soboru Watykańskiego II. W 1974 r. otrzymał godność prałata honorowego Jego Świątobliwości, a 5 III 1987 r. protonotariusza apostolskiego (infułata). Od 1 X 1980 r. emeryt w Ostródzie. Zm. 4 III 1992 r. w Ostródzie i tam spoczywa.

Bibliografia: J. Wojtkowski, Śp. ks. infułat Wacław Hipsz, Warmińskie Wiadomości Diecezjalne 2 (1992), s. 94–96; M. Józefczyk, Elbląg i okolice 1937–1956. Chrześcijaństwo w tyglu dwu totalitaryzmów, Elbląg 1998, s. 155–161; W. Zawadzki, Życie religijne w Elblągu w latach 1945–1992, w: Historia Elbląga t. V (1945–1975), część 2. Społeczeństwo, kultura, wyznania i rozwój przestrzenny, red. A. Groth, Gdańsk 2005, s. 173–175; A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1945–1992, Część 2. Słownik, Olsztyn 2007, s. 95–96.