Halbe, Max

Max Halbe (1865-1944) - niemiecki prozaik i dramaturg. Syn niemieckiego właściciela ziemskiego, urodził się w Koźlinach (wówczas Güttland w powiecie gdańskim). Studiował prawo w Heidelbergu; w 1888 roku osiedlił się w Berlinie, gdzie parał się pisarstwem. 1893 wydał tam naturalistyczny dramat „Młodość”, który swego czasu był równie popularny jak „Tkacze” Gerharta Hauptmann’a. W 1895 r. przeniósł się do Monachium, gdzie założył „Intymny teatr dramatycznych eksperymentów”. Po początkowej fascynacji naturalizmem ewoluował w kierunku neoromantyzmu i piętno tego nurtu noszą jego późniejsze opowiadania i powieści. Halbe był pisarzem poważanym i docenianym zarówno w okresie republiki weimarskiej jak i w czasach hitlerowskich. Przez całe życie czuł się emocjonalnie związany z „niemieckim Wschodem”, zwłaszcza z Gdańskiem i Malborkiem, gdzie ukończył gimnazjum. W 1825 r. z okazji sześćdziesiątych urodzin otrzymał tytuły honorowego obywatela tych miast. W 1935 r. złożył wizytę w Gdańsku, gdzie był podejmowany przez nazistowskie władze miasta oraz odwiedził swój dom rodzinny w Koźlinach. Kilkakrotnie bawił też w Elblągu, gdzie jego odczyty spotykały się z żywym zainteresowaniem mieszkańców. Z okazji 700lecia powstania Elbląga, obchodzonego uroczyście w 1937 r., napisał sztukę "Durch die Jahrhunderte" „Poprzez stulecia”, wpisującą się w nurt podkreślenia „odwiecznej” niemieckości miasta. Dzieło składa się z dwóch części, rozgrywających się w różnych epokach historycznych: w czasach krzyżackich i w dobie wojen napoleońskich. W części pierwszej, rozgrywającej się letniego poranka 1400 roku, występują: Werner Wessling - dowódca floty i elbląski rajca, Barbara - jego córka, Gerhard Wessling - jego bratanek, kaznodzieja w Zakonie Krzyżackim i rzeźbiarz, Dirk Gronau - kapitan w służbie u Wesslinga, Konrad von Jungingen - Wielki Mistrz. Bohaterowie zbiorowi to : dwóch rycerzy Zakonu, elbląskie dziewczęta, lud Elbląga. Postaci występujące w drugiej części to: pani Regine Holtzmann-Gronau, jej wnuk, właściciel rodzinnej firmy - Karl Heinrich Holtzmann, jego syn - Friedrich August, sierota Adelheid, Friedwald - pierwszy buchalter w firmie Holtzmann i Synowie, marszałek Bernadotte - książę Pontecorvo, adiutant, francuscy żołnierze. Podczas uroczystości Max Halbe wygłosił też emocjonalną przemowę. Związki pisarza ze wschodnimi rubieżami państwa pruskiego, a następnie niemieckiego widoczne są też w innych jego dziełach, m. in. powieści poświęconej siedemnastowiecznemu śląskiemu poecie Martinowi Opitzowi.

Strona tytułowa maszynopisu M. Halbe, Durch die Jahrhunderte