Gdulewicz, Zygmunt Grzegorz (1906–1960) – sędzia, pierwszy kierownik Sądu Grodzkiego w Elblągu w okresie 16.06.1945 – 8.11.1945 r.

Autor: Krzysztof Kwasucki | Data dodania: 03.12.2019

Pracę w wymiarze sprawiedliwości rozpoczął w marcu 1931 roku jako aplikant sądowy w okręgu Sądu Okręgowego w Łucku. Po złożeniu w kwietniu 1933 roku egzaminu sędziowskiego, został w maju 1933 roku mianowany asesorem sądowym i skierowano go do pracy w Prokuraturze Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Dnia 16 listopada 1935 roku został mianowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej sędzią Sądu Grodzkiego w Łanowcach. Od 9 lutego 1938 roku po przeniesieniu na własną prośbę, pracował na stanowisku sędziego Sądu Grodzkiego w Radziwiłłowie, gdzie zastała go wojna.Do służby sądowej powrócił w czerwcu 1945 roku, po tym, jak Minister Sprawiedliwości dekretem z dnia 16 czerwca1945 roku zlecił mu organizację i czasowe kierownictwo Sądu Grodzkiego w Elblągu. Do Elbląga przybył wraz z Kazimierzem Giedroyciem (mającym zorganizować Prokuraturę Sądu Okręgowego). Tworzyli oni resortową grupę operacyjną, która dotarła do Elbląga przez Ciechanów i Olsztyn 26 czerwca 1945 roku. Data ta wyznacza początek dziejów polskiego wymiaru sprawiedliwości w Elblągu po zakończeniu II wojny światowej. Miesiąc wcześniej, 19 maja1945 roku, polska administracja przejęła władze nad Elblągiem od rosyjskiej komendantury. Stopniowo przywracano miasto do życia. Miał w tym udział polski wymiar sprawiedliwości, który reprezentował Sąd Grodzki, kierowany do 8 listopada1945 roku przez sędziego Zygmunta Grzegorza Gdulewicza. W listopadzie 1945 roku, gdy sędzia Zygmunt Grzegorz Gdulewicz przekazywał obowiązki swojemu następcy, grupa elbląskich sądowników liczyła 29 osób. Tworzyli ją sędziowie sądów grodzkiego i okręgowego, prokuratorzy, sekretarze i niżsi funkcjonariusze sądowi. Ostatnie piętnaście lat swojego życia Zygmunt Grzegorz Gdulewicz przepracował jako adwokat. Jego praca zyskała bardzo wysoką ocenę, z uwagi na bezkompromisową postawę w walce o godność człowieka i równość wobec prawa. Zygmunt Grzegorz Gdulewicz zmarł 15 stycznia 1960 roku. Sądownicy elbląscy winni mu są pamięć, jako pionierowi elbląskiej Temidy. Był on bowiem organizatorem i pierwszym kierownikiem Sądu Grodzkiego w Elblągu. Żegnając zmarłego na elbląskim cmentarzu Agrykola, przedstawiciel gdańskiej palestry, przypomniał, że wychowały go rubieże Polski – one dały mu hart i prawość, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie uformował Jego myśl prawniczą i przepoił humanizmem.

Bibliografia: Akta osobowe adwokata nr 126/1946 Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku; G. Jakubowski, Sądownictwo powszechne w Polsce w latach 1944–1950,  Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2002; Kalendarz Informator Sądowy na 1938 rok, Wydawnictwo „Biblioteka Prawnicza”; Księga Jubileuszowa, Koło Pionierów Elbląga, Elbląg, 2005; Miesięczne sprawozdania  Sądów: Okręgowego i Grodzkiego w  Elblągu ze  stanu zatrudnienia ( IX 1945–I 1946). Archiwum  Akt Nowych w Warszawie: zespół  Ministerstwo Sprawiedliwości, sygn. 285/5649; Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej nr 123 z 1946 r.; M. Płotek, „Przyczynek do powstania sądów apelacji olsztyńskiej 1945–1947”, w: „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, Olsztyn 2014, nr 1(283); Z karty żałobnej, Palestra nr 7–8, 1960 r.