Gburzyński, Józef (1949–2018) – prezydent Elbląga w latach 1990–1994

Urodził się 19 marca 1949 roku w Napiwodzie koło Nidzicy, zmarł 15 lutego 2018 roku w Elblągu. Pochodził z rodziny robotniczej, imię ojca: Jan, imię matki: Helena. W roku 1971 ukończył Technikum Mechaniczne w Elblągu. W latach 1968–1971 pracował jako monter w Gdańskim Przedsiębiorstwie Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych Mostostal, w latach 1971–1974 był brygadzistą w Przedsiębiorstwie Remontowo-Montażowym Przemysłu Okrętowego Budimor w Gdańsku, w latach 1974–1982 brygadzistą w Zakładach Mechanicznych „Zamach” im. gen. Karola Świerczewskiego w Elblągu. W okresie 16-19 grudnia 1970 roku był uczestnikiem strajku w Zamechu, przemarszu i wiecu pod budynkiem Komitetu Powiatowego PZPR. W okresie 29–30 czerwca 1976 uczestniczył w strajku w Zamechu. W okresie 18–31 sierpnia 1980 roku współorganizował strajk rotacyjnego w Zakładzie Mechanicznym Zamech, był przewodniczącym Komitetu Strajkowego, a od września 1980 roku członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, przewodniczącym Oddziałowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” na Wydz. JB Związku Mechanicznego Zamech, przewodniczącym Zakładowego Komitetu Założycielskiego, od listopada 1980 roku przewodniczącym Komisji Zakładowej, od czerwca do lipca 1981 roku delegatem na I Walnym Zebraniu Delegatów Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”. W okresie 14–15 grudnia 1981 roku uczestniczył w strajku okupacyjnym w Zakładzie Mechanicznym Zamech, przew. Komisji Strajkowej, sygnatariusz porozumienia z elbląskimi władzami stanu wojennego o zakończeniu strajku; 16 grudnia 1981 roku uczestniczył w spotkaniu założycielskim w salce katechetycznej przy kościele św. Mikołaja w Elblągu, był współorganizatorem Tymczasowej Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Zakładach Mechanicznych Zamech (z Antonim Borowskim, Ryszardem Stolarowiczem, Leszkiem Brosiem, Kazimierzem Kacickim, Leszkiem Fedakiem); w lutym 1982 roku był współzałożycielem (z Edmundem Krasowskim) podziemnego Tymczasowego Zarządu Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność” (współpracownicy: Aniela Wiesława Grudzińska, Andrzej Krupa, Wacław Mikuta, Elżbieta Duszak, Zdzisław Zając, Ryszard Pepliński, Zdzisław Leszczak, Bogdan Nowosielski, Jacek Bocheński, Wiktor Daszkiewicz). W okresie luty – listopad 1982 roku należał do zespołu wydającego pisma „Zwyciężymy”, „Opornik Elbląski”, „Goniec Wojenny” (z E. Krasowskim i Zdzisławem Gardułą –  redagującymi i drukującymi, Waldemarem Matejakiem, Ryszardem Żukowskim, Hipolitem Pirtynisem, Henrykiem Nowickim – prowadzącymi punkty kolportażowe. On sam był odpowiedzialny za dostawy sprzętu, materiałów poligraficznych, transport oraz lokale. Był współorganizatorem międzyzakładowej siatki kolportażowej w Elblągu z Andrzejem Czajkowskim (Zakład Armatury Samochodowej „Polmo” Fabryki Samochodów Osobowych), Krzysztofem Grabowskim (Elbląski Kombinat Budowlany), Tadeuszem Szymańskim (Zakłady Drzewne im. Wielkiego Proletariatu), Adamem Peretem (Elbląskie Zakłady Naprawy Samochodów), Jerzym Binkowskim (Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Truso”), Janem Bachorskim (Zakłady Energetyczne). W okresie   1–3 maja 1982 roku był współorganizatorem manifestacji pod pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 w Elblągu. W dniu 13 listopada 1982 roku został aresztowany, był przetrzymywany w areszcie Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Elblągu, nast. Areszcie Śledczym tamże, Areszcie Śledczym w Gdańsku; został zwolniony z pracy. W lipcu 1983 roku został zwolniony z aresztu na mocy amnestii; po uwolnieniu ponownie działacz Tymczasowego Zarządu Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”; w latach 1984–1986 był wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany przez Służbę Bezpieczeństwa. Od lipca 1983 roku do maja 1984 roku był bezrobotny, bez możliwości zatrudnienia zgodnie z kwalifikacjami. W latach 1984–1989 był pracownikiem szeregowym w Zakładach Energetycznych w Elblągu. Od 1985 roku był członkiem, nast. wieloletnim prezesem Polskiego Związku Działkowców. Od marca do maja 1989 roku był członkiem Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Zakładach Energetycznych w Elblągu, przewodniczącym  Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Elblągu, delegatem na Walne Zebranie Delegatów Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”,  w latach1989–1990 przewodniczącym Zarządu Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”, delegatem na Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, członkiem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W latach 1989–1990 był członkiem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” przy Lechu Wałęsie w Elblągu, w latach  1990–1997 członkiem Porozumienia Centrum, 1998–2003 członkiem Akcji Wyborczej Solidarność. W latach 1990–1994 był radnym Miasta Elbląga z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” oraz prezydentem Miasta Elbląga. Od 1994 przebywał na rencie, a od 2014 roku na emeryturze. Od roku 2002 był wiceprezesem Pracow­niczych Ogrodów Działkowych „Przyroda” w Elblągu; w 2003 roku był współzałożycielem, nast. członkiem Prezydium Stowarzyszenia Osób Represjonowanych i Poszkodowanych w latach 1980–1990 Regionu Elbląskiego; od 2005 działał w Stowarzyszeniu Rozwój i Praca Przyszłością Samorządu . Był członkiem Prawa i Sprawiedliwości. Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008 r.) i Krzyżem Wolności i Solidarności (2015 r.). 20 lutego 2018 roku został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Dębica w Elblągu. 

Bibliografia: „Biogramy. Kwestionariusz ankiety pt. Encyklopedia Solidarności. Opozycja antykomunistyczna w Polsce 1976–1989”. Wydawca Stowarzyszenie „Pokolenie” w Katowicach.  Ankieter Hieronim Guzowski, data wywiadu 26.10.2007r.;  K. Nawrocki, „Zarys historii NSZZ Solidarność Regionu Elbląskiego (1980–1989), Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu, Oddział w Gdańsku,  Gdańsk 2010; K. Nawrocki „Wokół Elbląskiej Solidarności. Dokumenty”,  Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu, Oddział w Gdańsku. Gdańsk 2011;  K. Nawrocki, „Elbląskie inicjatywy antysystemowe w pierwszym roku stanu wojennego (13 grudnia 1981–12 stycznia 1983 roku)”. Czasopismo „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 10/1 (17) str. 371–385, artykuł dostępny w kolekcji cyfrowej: bazhum.muzhp.pl, wyd. Muzeum Historii Polski 2011;  K. Nawrocki, Studium przypadku. Opór społeczny wobec władzy komunistycznej w woj. Elbląskim (1976–1989), Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu, Oddział w Gdańsku. Elbląg-Gdańsk 2014;  dane dot. Józefa Gburzyńskiego z katalogu osób "rozpracowywanych" przez Służbę Bezpieczeństwa PRL – Biuro Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej – ostatnia aktualizacja z dnia 12.11.2019 r.