Falk (Falconius), Krzysztof

Autor: Helena Dutkiewicz | Data dodania: 08.02.2010

Falk (Falconius) Krzysztof – ur. ok. 1520 w Annanbergu, w Miśni. Literat pruski, kronikarz, poeta i nauczyciel. Zasłużył się jako autor wierszowanej Pochwały miasta Elbląga, choć wartość artystyczna utworu nie jest duża. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Brak jest bliższych danych o rodzinie i młodości Falka, wiadomo jedynie, że od 1546 - 1548 r. pracował jako nauczyciel rachunków i pisania w Gimnazjum Elbląskim. Już przed 1548 opuścił Elbląg, przebywał przez pewien czas w Królewcu, później w Gdańsku, gdzie zapoznał się ze znanym historykiem Stanisławem Bornbachem. Prowadził badania nad przeszłością Prus i Pomorza, odbywając szereg podróży, m.in. w 1560 r. przez kilkanaście dni zwiedzając Malbork i dokonując w zamku pomiarów grobowców i sarkofagów. U schyłku życia pracował jako urzędowy mierniczy w służbie biskupa warmińskiego Marcina Kromera. Swoje badania historyczne dokumentował w notatniku, prowadzonym regularnie w latach 1564-1572. Falk był autorem kilku prac. W 1548 r. jego brat Hieronim przedstawił Radzie Miasta Elbląga rymowany utwór Lobspruch der Stadt Elbing (pełny tytuł w polskim przekładzie brzmi Pochwała miasta Elbląga wraz z opisaniem krajobrazu go otaczającego w roku 1548), złożony z 895 wersów. Dzieło to ma charakter relacji autora ze spaceru po Elblągu, opisu budowli, ulic i placów oraz najbliższej okolicy miasta. Hieronim Falk był prawdopodobnie współautorem Pochwały, a z pewnością autorem wstępu do pierwszej wersji, dedykowanej Radzie Miejskiej Elbląga, ale zdaniem Maxa Toeppena autorem zasadniczego zrębu utworu był Krzysztof Falk. Utwór pozostał początkowo w wersji rękopiśmiennej, ukazał się drukiem dopiero w 1565 r. po przeróbkach i z nową dedykacją, chociaż ponownie skierowaną do rajców elbląskich. Przez kilkanaście lat Falk pracował nad Kroniką pruską, wykorzystując dawniejsze kroniki i dzieła historyczne. Praca ta nie doczekała się wydania, a rękopis był do XX wieku przechowywany w bibliotece Uphagenów w Gdańsku. Falkowi udało się natomiast wydać dwa podręczniki do nauki arytmetyki kupieckiej i metrologii (oba w Królewcu w 1552 r.), mające charakter pionierski i cieszące się zainteresowaniem lokalnych kupców i żeglarzy. Ostatnia wzmianka o Falku pochodzi z 10 stycznia 1572 r.

Źródło: Jerzy Serczyk, Krzysztof Falk (około 1520-1572) : kronikarz i literat elbląski, [w]: Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga (pod redakcją Mariana Biskupa), s. 41 - 43