Corell I, Achacy (1621–1659): drukarz i wydawca elbląski

Achacy Corell, syn Ewy Zamehl i Otto Corell (rodem z Gryfii) - urodził się w Elblągu w 1621 r. Ojciec nauczał kaligrafii w Gimnazjum Elbląskim, w późniejszych latach był urzędnikiem (wójtem elbląskim). Achacy Corelli ukończył Gimnazjum Elbląskie. Po ukończeniu studiów pracował jako korektor w elbląskiej oficynie Wendelina Bodenhausena (syna). Po śmierci Wendela (II) Bodenhausen’a drukarnię objęła wdowa, prowadząc ją przy pomocy Achacego, którego zresztą 4 lata później poślubiła (1646). Dzięki temu małżeństwu Achacy został właścicielem oficyny i odtąd własnym nazwiskiem sygnował tłoczone w niej swoje druki. W tym czasie ukazały się dwa druki poświęcone królowej Ludwice Marii, żonie Władysława IV oraz biskupowi warmińskiemu Wacławowi Leszczyńskiemu (1650). W przeciwieństwie do poprzedników A. Corell tłoczył co roku po kilkadziesiąt druków. Drukarnia pracowała przede wszystkim na potrzeby miasta. Najwięcej zamówień dostarczało Gimnazjum Elbląskie : tezy dysput, zaproszenia na oracje uczniów najstarszych klas, zaproszenia na występy teatru gimnazjalnego oraz podręczniki szkolne. Ze środowiska gimnazjalnego wywodziła się też najliczniejsza grupa autorów i profesorów, którzy drukowali u niego swoje przemówienia, mowy okolicznościowe oraz różne inne publikacje będące owocem zainteresowań naukowych i literackich. Najbardziej aktywnym autorem był historyk i pedagog Joachim Pastorius, autor książek z zakresu pedagogiki ariańskiej, historii oraz autor szeregu panegiryków. W Elblągu przebywał krótko (1651-1655), ale w tym czasie opublikował 13 swoich prac, z których 9 wydał Achacy Corell. Wśród wydanych w drukarni podręczników do nauki języka polskiego była również książka Mikołaja Volkmara,Viertzig Dialogi…(1649) - drukowana „W Elblągu, przez Achatiusza Korella, Roku Pańskiego.M.D.C. XLVIII”. Był to pierwszy druk Corella wydany w języku polskim ( 40 dialogów). Wydano wiele druków weselnych w języku polskim, przeznaczone dla mieszkańców Elbląga i przez nich samych układane m. in. : Muzy helikońskie na honor ich m.m.p.p. nowożeńców pana Iendrzeia Schneia y panny Elżbiety Schultzowney…ułożone przez Henryka Rhode (1651). Z usług oficyny korzystał też inny wybitny pedagog i człowiek nauki, Henryk Nicolai, profesor teologii i filozofii. Wytłoczył mu Corell dwie niezwykle cenne publikacje dotyczące recepcji teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika w Polsce. W ten sposób elbląski drukarz przyczynił się do spopularyzowania teorii Kopernika nie tylko w miejscowym społeczeństwie. W repertuarze wydawniczym znajduje się również publikacja Jana Amosa Komeńskiego. Komeński przebywał w Elblągu tylko sześć lat, ale również Corelli zdążył mu wydrukować krótką historię braci czeskich Kurtzgefaste Kirchenhistorie der bömischen Brüder (1648). Z pras drukarskich korzystali też liczni elbląscy literaci. Wydawał wiersze Fryderyka Zamhla czy Achacego Domssdorffa. Pokaźny dorobek drukarski zajmowała literatura okolicznościowa : pisma z okazji urodzin, ślubów, pogrzebów, awansów. Tworzyli ją : M. Mylius, F. Hoffmann, czy duchowni : D. Kluge, D. Holst. Liczącym się gatunkiem piśmienniczym była literatura religijna, głównie kaznodziejska (kazania świąteczne, niedzielne, okolicznościowe, pogrzebowe). Najczęściej wydawane były jako samodzielne jednostki wydawnicze. W oficynie Achacego Corella pojawiły się też pierwsze kalendarze. Tuż przed śmiercią, ze względu na bezpieczeństwo oficyny ( trwała wówczas wojna polsko-szwedzka oraz okupacja Elbląga przez Szwedów), Achacy przeniósł drukarnię z peryferii miasta do pomieszczeń przy ul. Spieringa na Starym Mieście. Zmarł w 1659 r., mając zaledwie 38 lat.

Źródło : Sekulski Jerzy, Achacy Corell I (1621-1659) : drukarz i wydawca elbląski, W : Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga : szkice biograficzne, pod red. M. Biskupa, s. 119 - 122