Satori–Neumann, Bruno Thomas

Bruno Thomas Satori – Neumann urodził się w 1886 r. w Briesen w rodzinie urzędniczej. W 1887 jego rodzina osiedliła się w Elblągu. Szkołę średnią ukończył w Elblągu . W 1907 r. podjął studia techniczne (geodezja) w Berlinie, które przerwał po roku dla filozofii, germanistyki i historii sztuki. Interesował się także teatrem. W 1919 r. doktoryzował się na podstawie pracy Die Frühzeit des Weimarischen Hofteaters unter Goethes Leitung 1791-1798. (Wczesny okres weimarskiego teatru dworskiego pod kierownictwem Goethego). Praca ta przyniosła mu rozgłos i uznanie. W tymże roku założył Towarzystwo Teatrologiczne, przekształcone następnie w Instytut Teatrologii Uniwersytetu Berlińskiego. Interesował się także teatrem i dziejami swego rodzinnego miasta – Elbląga. Poświęcił mu dwie prace: Elbing im Biedermaier und Vormärz (Elbląg w okresie niedermeierowskim i czasach przed rewolucja marcową 1848) oraz Dreihundert Jahre berufständisches Theater in Elbing. Bd. I 1605 - 1846(Trzysta lata teatru zawodowego w Elblągu. T.I 1605-1846). Satori – Neumann hołdował poglądom socjaldemokratycznym. W 1942 r. został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Bełżcu.Wypuszczony z obozu wrócił do Berlina, gdzie zginął 23 XI 1943 r. podczas nalotu bombowego. Obie wyżej wymienione prace znajdują się w zasobach Biblioteki Elbląskiej. Elbing im Biedermaier und Vormärz. Ernstes und Heiteres aus der Guten Alten Zeit (1815-1848) wydana została w 1933 r. w Elblągu przez wydawnictwo Verlag Saunier’s Buchhandlung(Carl Peicher). Książka licząca 270 stron składała się z dwóch części. Część I dotyczy historii miasta w latach 1815-1846 ukazanej na tle dziejów Europy. W części II autor zajmuje się życiem kulturalnym Elbląga. Znajdujemy w tej części m. in. niezwykle interesujące informacje dotyczące prac podjętych dla upiększenia miasta, inteligencji elbląskiej, szkół i nauczycieli, zajazdów, karczem, cukierni i winiarni, towarzystw śpiewaczych, gimnastycznych oraz bractwa kurkowego, ulubionych przez elblążan lokali rozrywkowych, koncertów i tras wycieczkowych. Książka zawiera wiele unikatowych ilustracji i zdjęć. Zaopatrzona jest w indeks osobowy i spis zawartych w niej ilustracji. Kolejna praca Satori – Neumanna, znajdująca się w zasobach Biblioteki Elbląskiej – Dreihundert Jahre berufständiges Theater In Elbing. Erster Band 1605-1846 ukazała się drukiem w 1936 r. w ramach wydawnictw Westpreussischer Geschichtsverein. Pracę nad tomem II dziejów elbląskiego teatru obejmującym lata 1846-1888 zakończył autor w 1942 r. Opublikowano ją po jego śmierci – w 1962 r. Oba tomy zawierają indeks osobowy i są bogato ilustrowane. Tom II kończy posłowie wydawcy Hermanna Kownatzkiego, zawierające biogram B. Th. Satori – Neumanna, wykaz jego publikacji oraz losy rękopisu tegoż tomu.

Ilustracja z monografii B. Satori-Neumann'a - teatrologa na temat historii teatru w Elblągu Dreihundert Jahre berufständisches Theater in Elbing, Danzig 1936.