Bonkowicz-Sittauer, Jerzy (1893-1966)

Jerzy Bonkowicz-Sittauer urodził się  12.XII.1893 w Czaharach. Uczęszczał do szkoły realnej w Krakowie następnie w Tarnowie, gdzie w 1912 roku zdał maturę i uzyskał świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem. Wstąpił na Politechnikę Lwowską,  gdzie studiował inżynierię lądową i rolnictwo w katedrze profesora Katpińskiego. Uczestniczył w walkach o odzyskanie niepodległości Polski. Był organizatorem osadnictwa wojskowego, założycielem Spółdzielni Osadników, którą kierował jego brat Stanisław (zm. 1930). Obaj otrzymali ziemię-majątek Tynne w osadzie wojskowej Hallerówka w powiecie rówieńskim,  gdzie zamieszkali również rodzice obu braci. Jerzy Bonkowicz-Sittauer współtworzył Związek Osadników Wojskowych, którego został pierwszym przewodniczącym na lata 1922–1923. Pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Osadnik” od 1923, następnie pisma „Rolnik i Zagroda” w okresie 1925–1929. Od połowy lat 20. był organizatorem Korespondencyjnych Kursów im. Staszica. W okresie międzywojennym  był Starostą  powiatu lubomelskiego (XII 1927 - V 1928),  Starostą powiatu łuckiego (VI 1929 - II 1933), Starostą powiatu dubieńskiego (II 1933 - VII 1936). Od 1938, pracował w Ministerstwie Rolnictwa w Warszawie aż do września 1939 roku, kiedy to wraz z pracownikami Ministerstwa został ewakuowany do  Rumunii, gdzie do 31 lipca 1940 roku  pracował w Komisji Mienia Państwowego, kierowanej przez Piotra Igielskiego. Następnie kierował Ogniskiem w Craiovej (Rumunia), będącej pod patronatem Amerykańskiej Komisji  Pomocy Polakom (YMCA). 24 marca 1945 roku został aresztowany przez władze sowieckie w Rumunii i przewieziony do więzienia na Mokotowie w Warszawie. Po zwolnieniu w maju 1946 roku  minister Eugeniusz Kwiatkowski zatrudnił go w Delegaturze Rządu ds. Wybrzeża w Gdańsku, a następnie powierzono mu kierowanie  Oddziału tej Delegatury w Elblągu 1946-1949. Jerzy Bonkowicz-Sittauer zamieszkał wraz z rodziną w Elblągu przy ul. Ratuszowej 10. W tym okresie powstało wiele ważnych dokumentów jego autorstwa, dotyczących przyszłości Elbląga. To on był inicjatorem powstania oddziału elbląskiego Polskie Towarzystwo Krajoznawczego. 13 kwietnia 1953 roku został powtórnie aresztowany i osadzony w więzieniu w Warszawie do 30 kwietnia 1954. Po odzyskaniu wolności pracował m.in. w Ministerstwie Przemysłu Rolnego i Spożywczegooraz w Związku Plantatorów Roślin Okopowych. W 1960 odszedł na emeryturę. Zmarł 12 października 1966 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski(27.XI.1927)

Złoty Krzyż Zasługi (8 lipca 1929)

„Odznaka Przemyśla” za udział w obronie Przemyśla 1918-19.

 Odznaka honorowa „Orlęta” za udział w obronie Lwowa 1918-19.

Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości- 1930.

Publikacje

Osadnictwo wojskowe (1933)

Planowanie postępu rolniczego (1938, współautorzy: Michał Batalin; Stefan Czarnocki)

Elbląg i okolica (1949, współautorka: Maria Bonkowicz-Sittauer)

 

Żoną Jerzego Bonkowicza-Sittauera w 1922 roku  została Maria z Dobieckich (1896–1986), późniejsza wieloletnia działaczka Związku Harcerstwa Polskiego, do 1939 roku Komendantka Chorągwi Harcerek na Wołyniu, podczas wojny działaczka podziemnego harcerstwa we Lwowie. Po wojnie w latach 1947- 1949 jako instruktorka Hufca Harcerek w Elblągu, prowadziła zastęp  drużynowych „Jaszczurki”.  Z harcerstwem związana do śmierci w 1986 roku.