Początki bankowości w Elblągu

Początki bankowości w Elblągu związane są z powstaniem w 1777 r. na prośbę magistratu kantoru bankowego i lombardu, który był filią Banku Głównego w Berlinie. Jego pierwszymi dyrektorami byli : Carl August u Gotthilf Christoph Struensee. Ta instytucja finansowa działała do 1807 r., gdy zlikwidowano ją z powodu wojny prusko-francuskiej. W 1819 r. powstała w Elblągu filia gdańskiego Banco-Comptoir pod nazwą Bank=Commandite. Uzyskała ona większą samodzielność po zmianie prawa bankowego w 1847 r., gdy została podporządkowana Dyrekcji Banku Głównego w Berlinie. Bank mieścił się przy ul. Stary Rynek nr 43 (w miejscu dawnego ratusza staromiejskiego). W kilku miastach (Ostróda, Malbork, Iława, Zalewo) powstały podlegające mu agencje. Stopniowo rozwijały się inne instytucje finansowe. W 1848 r. powstał Elbląski Bank Rzemieślniczy (Elbinger Handwerkerbank), a w 1865 r. Bank Rzemieślniczy Zaprzyjaźnionych Miejscowości Niemieckiego Związku Rzemieślnicz\ego (Handwerkerbank der Ortsverbrüderung des deutschen Handwerkesbundes). Każdy członek wpłacał określoną kwotę wpisowego, następnie zaś stałe comiesięczne raty. Od pewnej kwoty oszczędności były oprocentowane. Banki udzielały też krótkoterminowych pożyczek. W 1857 r. założono na 10 lat Elbląskie Towarzystwo Kredytowe (Elbinger Kredit Gesellschaft). Jego celem było zbieranie małych kapitałów lokowanych na określony procent, udzielanie niskooprocentowanych kredytów. Kapitał zakładowy uzyskano w drodze emisji akcji. Najważniejszą instytucja finansowa w mieście była Elbląska Miejska Kasa Oszczędnościowa (Elbinger Städtische Sparrkase). Pierwsza działała w latach 1822-1825. Drugą założono w 1830 r. Miała ona gwarancje miasta. Jej celem było gromadzenie na rachunkach oszczędnościowych drobnych kwot (do 50 talarów). Jednak z czasem idea ta odeszła w cień. Środki banku ulokowane były w listach zastawnych, pożyczkach państwowych i miejskich, kredytach hipotecznych. Do 1914 r. Miejska Elbląska Kasa Oszczędnościowa odgrywała ważną i pozytywna rolę w życiu miasta i jego mieszkańców (spłata długów miejski, finansowanie instytucji komunalnych). W 1921 r. powstał Bank Miejski (Stadtbank), który przejął część dotychczasowych zadań Kasy Oszczędnościowej. Po kryzysie związanym z hiperinflacją udało się obu instytucjom finansowym prowadzić dalej działalność finansową. Na bazie finansowej kasy oszczędnościowej (oprocentowana na 4,5 % pożycz ka) utworzono w 1844 r. Elbląski Miejski Urząd Pożyczkowy (Elbinger Städtisches Leihamt). Udzielał on krótkoterminowych pożyczek pod zastaw dóbr ruchomych. W zbiorach Biblioteki Elbląskiej znajdują się akty normatywne i opracowania przynoszące wiele istotnych informacji o rozwoju bankowości i instytucji finansowych w mieście. Podstawowe dane zawiera jubileuszowe opracowanie Hermana Kownatzkiego z okazji stulecia Miejskiej Kasy Oszczędnościowej (1830-1930). Innym drukiem jest Statut Miejskiej kasy Oszczędnościowej, zmieniony w 1838 r., zatwierdzony i opublikowany w 1839 r. Dołączono do niego tabelę obrazującą przyrost kapitału w ciągu 30 lat dla kwot od 1 do 50 talarów (odpowiednio 2 i 133 talary). Zachowały się także: Rewidowany statut Elbląskiego banku Rzemieślniczego (1865); Kontrakt spółki Elbląski Bank Kredytowy (1867); Porządek spraw dla stosunków hipotecznych Elbląskiego Banku Kredytowego (1867);Kontrakt spółki Elbląskie Towarzystwo Kredytowe (1857).